ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Η καλή υγεία ξεκινά από τη... μήτρα
Το μυστικό για την καλή υγεία και τη φυσιολογική ανάπτυξη ενός παιδιού φαίνεται ότι κρύβεται στη διατροφή, τις καθημερινές συνήθειες, την ψυχική υγεία και το περιβάλλον, στο οποίο ζει η μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, αλλά και τους πρώτους μήνες της ζωής του.
Αυτό κατέδειξε η πρώτη μελέτη μητέρας - παιδιού που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα, με την ονομασία ΡΕΑ, από τον τομέα Κοινωνικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, με επικεφαλής τον Μανώλη Κογεβίνα, καθηγητή στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, και τη Λήδα Χατζή, λέκτορα Επιδημιολογίας - Διατροφής.
Στην έρευνα συμμετείχαν 1.500 έγκυοι από το Νομό Ηρακλείου, που γέννησαν μεταξύ Φεβρουαρίου 2007 και Φεβρουαρίου 2008. Οι επιστήμονες τις παρακολούθησαν στενά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και για κάποιο διάστημα μετά τη γέννα τους, ενώ τα παιδιά τους εξακολουθούν να παρακολουθούνται έως σήμερα. Διαπιστώθηκε, λοιπόν, ότι η περίφημη μεσογειακή διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο γέννησης ενός λιποβαρούς νεογνού, ειδικά στην περίπτωση που η έγκυος καπνίζει. Στην Ελλάδα, η κατανάλωση φρούτων είναι η μεγαλύτερη (407 γρ./ημέρα), σε σχέση με την κατανάλωση φρούτων από τις εγκύους σε Αγγλία, Δανία και Ολλανδία, που είναι η μικρότερη (250 γρ./ημέρα).
Πρόληψη
Το ενδεχόμενο πρόωρου τοκετού απομακρύνεται κατά 31%, όταν η έγκυος κατά την αρχή και τη μέση της εγκυμοσύνης της προσλαμβάνει υψηλή ημερήσια ποσότητα συμπληρώματος φυλλικού οξέως (έως 5 mg/ημέρα). Με τον ίδιο τρόπο, απομακρύνεται κατά 60% το ενδεχόμενο να γεννηθεί ένα μωρό με χαμηλό βάρος, ενώ αυξάνονται οι πιθανότητες για υψηλότερους δείκτες αντίληψης και λεκτικής επικοινωνίας στα παιδιά ηλικίας 18 μηνών. Αντιθέτως, διπλάσιο κίνδυνο για μειωμένη εμβρυϊκή ανάπτυξη μπορεί να προκαλέσει η υπερβολική χρήση συμπληρωμάτων σιδήρου (άνω των 100mg/ημέρα).
Εγκυοι με μεταβολικό σύνδρομο (παχυσαρκία, υψηλή αρτηριακή πίεση, παθολογική ανοχή γλυκόζης, δυσλιπιδαιμία) έχουν τριπλάσιες πιθανότητες αποβολής στην αρχή της εγκυμοσύνης. Προϋπάρχουσες διαταραχές στη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (αυξημένη TSH) και τα θετικά αντι-θυρεοειδικά αντισώματα μπορούν να προκαλέσουν τετραπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη κύησης και τριπλάσιο κίνδυνο γέννησης ενός λιποβαρούς βρέφους.
Κάπνισμα - ύπνος
Το 36% των εγκύων που έλαβαν μέρος στην έρευνα ήταν καπνίστριες για κάποιο διάστημα της εγκυμοσύνης τους, ενώ το 94% ήταν παθητικές καπνίστριες, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου οι καπνίστριες κατά την εγκυμοσύνη είναι λιγότερες. Οπως διαπιστώθηκε, οι έγκυοι που καπνίζουν έχουν περίπου τρεις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να γεννήσουν παιδιά με μειωμένο βάρος, μήκος και περίμετρο κεφαλιού. Ωστόσο, οι κίνδυνοι αυτοί σχεδόν εξαλείφονται, αν διακόψουν το κάπνισμα στην αρχή της εγκυμοσύνης.
Ο ελλιπής ύπνος (λιγότερο από 5 ώρες/ημέρα) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης φαίνεται ότι παίζει καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξή της, καθώς σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο κατά 70% για πρόωρο τοκετό. Οσο για το έντονο ροχαλητό, προκαλεί διπλάσιο κίνδυνο για μειωμένη ανάπτυξη του εμβρύου.
Κακή διατροφή
Από τη συνεργασία και τη σύγκριση της μελέτης ΡΕΑ με αντίστοιχες που πραγματοποιήθηκαν στη Δανία, την Αγγλία, τη Νορβηγία και την Ισπανία, προέκυψε ότι η αυξημένη κατανάλωση τροφίμων στα οποία έχει σχηματιστεί ακρυλαμίδιο, λόγω του ότι τηγανίζονται ή ψήνονται σε φούρνο με υψηλή θερμοκρασία, όπως τα τσιπς, οι τηγανητές πατάτες, τα κράκερ και γενικά τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη του εμβρύου και να μειώσει το βάρος γέννησής του κατά 132 γραμμάρια και την περίμετρο του κεφαλιού του κατά 33 εκατοστά. Τα υψηλότερα ποσοστά ακρυλαμιδίου ανιχνεύτηκαν σε εγκύους στην Αγγλία, ενώ στην Ελλάδα ήταν από τα πιο χαμηλά.
Ανησυχητικά στοιχεία για το ρόλο των διοξινών προέκυψαν από τη συγκριτική μελέτη Ηρακλείου-Βαρκελώνης: Οι έγκυοι με αυξημένα ποσοστά διοξινών στο αίμα τους ενδέχεται να αποκτήσουν παιδί με αναπτυξιακές δυσκολίες. Οι αυξημένες διοξίνες στο αίμα προέρχονται από τη μόλυνση του περιβάλλοντος και μεταφέρονται στον άνθρωπο μέσω των τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, όπως το κρέας, το ψάρι και τα γαλακτοκομικά. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι διοξίνες περνούν από τη μητέρα στο παιδί μέσω του πλακούντα και στη συνέχεια μεταφέρονται μέσω του θηλασμού.
Οσον αφορά τον θηλασμό γενικότερα, τα επίπεδα στον πληθυσμό της ελληνικής μελέτης ήταν αρκετά χαμηλά σε σχέση με άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Συγκεκριμένα, το 20% των μητέρων δεν θήλασε ποτέ, ενώ το 40% σταμάτησε να θηλάζει στους δύο μήνες. Στον έκτο μήνα, μόνο το 20% των γυναικών συνέχιζε πλέον τον θηλασμό. Συγκριτικά, αναφέρεται ότι στη Νορβηγία το 99% των γυναικών θηλάζει μέχρι τον 11ο μήνα.
Ψυχική υγεία
Αντίστοιχα με τη σωματική, σπουδαίο ρόλο στην εγκυμοσύνη και τη λοχεία παίζει και η ψυχική υγεία. Το άγχος και ο αυξημένος νευρωτισμός της μητέρας αυξάνουν τον κίνδυνο ελαττωμένης εμβρυϊκής ανάπτυξης. Τα συμπτώματα κατάθλιψης, τόσο κατά τη διάρκεια της κύησης όσο και μετά τον τοκετό, βρέθηκε ότι σχετίζονται με τη μειωμένη γνωσιακή ανάπτυξη σε παιδιά ηλικίας 18 μηνών.
Το ποσοστό της επιλόχειας κατάθλιψης στις γυναίκες που έλαβαν μέρος στη μελέτη ΡΕΑ ήταν 14%. Διαπιστώθηκε ότι εκείνες που ακολουθούσαν υγιεινή διατροφή, με υψηλή κατανάλωση σε λαχανικά, φρούτα, όσπρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, ξηρούς καρπούς, ψάρι και ελαιόλαδο, είχαν 50% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν επιλόχεια κατάθλιψη.
Σημαντικός παράγοντας για την ομαλή ψυχοκινητική ανάπτυξη των παιδιών στην ηλικία των 18 μηνών φαίνεται ότι είναι το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν. Τα παιδιά των εργαζόμενων μητέρων, καθώς και εκείνων με υψηλό μορφωτικό επίπεδο είχαν καλύτερες επιδόσεις στη γνωσιακή ανάπτυξη, στην κατανόηση και την έκφραση της γλώσσας και παρουσίαζαν αξιόλογη λεπτή κινητικότητα. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι τα πρώτα παιδιά μιας οικογένειας έχουν μεγαλύτερες ικανότητες αντίληψης σε σύγκριση με τα παιδιά που έχουν μεγαλύτερα αδέλφια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου